پیمایش غار سم
سرپرست برنامه : حسین شاهینی
سرپرست تیم باشگاه شقایق : علی حاجیلو
گزارش : علی حاجیلو
تاریخ اجرا : 12 تا 15 خرداد 1401
اعضاء تیم باشگاه شقایق : علی حاجیلو ، افشین نوری ، محمد فراهانی ، امین جابری و محمد طارمی
غار سُم در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا قرار دارد و دارای یک دهانه می‌باشد. این غار در نزدیکی قله کوه خواجه قنبر (امامزاده بالای کوه) در منطقه نامیج روستای نام نیک بخش کالپوش شهرستان میامی قرار گرفته است. غار سُم از جنس آهک می‌باشد که بر اساس جریان آب از داخل سنگ‌های آهکی بسط و گسترش یافته است. دهانه این غار در یک محوطه باستانی قرار دارد و در داخل غار بقایای سفال مربوط به دوران کهن و اسکلت‌هایی دیده شده است. در دهلیزهای آغازی این غار نیز بقایای اسکلت انسانی موجود است.
غار سم؛ پنجمین غار عمیق کشور می‌باشد.این غار به دلیل وجود تنگه ها و دهلیزهای صعب العبور آن از دهانه غار تا سر چاه سوم ، به نحوی که هر گونه جابجایی امدادی در این مسیر را عملا غیر ممکن ساخته از منظر امکان امداد رسانی یکی از پر ریسک ترین غارهای ایران به شمار می آید
نام این غار (سُم) در زبان محلی به معنای حفره و غار می‌باشد.
تحقیقات درباره قدمت غار سم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده اند اما نمونه های کشف شده از جمجمه انسان و حیوانات در این غار نشان دهنده قدمت بالای آن است. شاهد این ادعا کشف اسکلت خفاشی است که 10 برابر بزرگتر از اسلکت خفاش های معمولی به نظر می رسد. خفاش های این غار تقریبا از بین رفته اند و همچنین به دلیل دست اندازی های صورت گرفته بسیاری از استخوانها و اسکلتهای موجود در این غار دیگر وجود ندارند. ظاهرا در گذشته نوعی پروانه خاص هم تا چاه چهار وجود داشت که دیواره های این غار آهکی را پر می کرده اند.
بر اساس اعلام آقای شاهینی قرار بود کلیه تیمها راس ساعت 21 پنج شنبه 12 خرد اد در روستای نام نیک حضور پیدا کنند به همین دلیل تیم باشگاه شقایق با استفاده از یک خودروی شخصی ساعت صفر بامداد پنج شنبه از تهران به سمت شهر میامی و روستای نام نیک حرکت کرد. با استراحتهای بین راه و صرف صبحانه تیم ما ساعت 9:10 صبح پنج شنبه به روستا رسید . بقیه دوستان هم که از تهران و شیراز در برنامه حضور داشتند هم به روستا رسیدند. همگی در منزل جناب آقای وزیری جمع شدیم . ساعاتی مشغول خرید باقیمانده مایحتاج کمپینگ 4 روزه خود از روستا شدیم . در این مدت آقای وزیری و خانواده محترم و خونگرمشون مثل همیشه مشغول پذیرایی از دوستان بودند. حدود ساعت 11:30 با تراکتور و باربند آن به سمت کمپ غار سم حرکت کردیم . تراکتور سواری این مسیر خود یکی از چالشهای جذاب برنامه بود که همان ابتدای برنامه موجب شکل گرفتن ارتباط و گپ و گفتهای دوستانه افرادی شد که پیشتر با هم آشنا نشده بودند
ساعت 13 به محل کمپ رسیدیم و دوستان به آرامی مشغول تخلیه بارها ، جایگیری وسایل جمعی و همچنین برقراری چادرها و مرتب کردن لوازم شخص خودشان شدند. تعدادی از دوستان هم مشغول تهیه غذا گروهی شدند. مراسم معارفه دوستان هم انجام شد و سپس کلیه لوازم تیمی اعم از طنابها ، کوله ها و کارابین ها از طرف افراد به سرپرست برنامه تحویل شد و با همراهی چند نفر از عزیزان کلیه طنابها بر اساس اولویت در 6 کوله جایگذاری شد و شماره بندی کوله ها و متراژ طنابهای موجود بر روی هر کوله ثبت شد و تعداد کارابین مورد نیاز در هر کوله قرار گرفت. برای پیمایش این غار حدود 630 متر طناب و 80 عدد کارابین مورد نیاز هست.
کلیه نفرات در قالب 3 تیم دسته بندی شدند . تیم اول به سرپرستی آقای حسین شاهینی به عنوان تیم پیش رو و طناب ریز تعیین شد ، تیم دوم به سرپرستی آقای علی حاجیلو به عنوان تیم پشتیبان تیم اول در انتقال باقی کوله ها و طنابها و تیم سوم به سرپرستی آقای محمد روحانی به عنوان تیم جمع آوری کننده طنابها تعیین شد. البته مقرر شد در مرحله جمع آوری و انتقال طنابها افرادی از تیم اول و دوم هم به کمک تیم سوم بروند.
پس از انجام امور و هماهنگیهای لازم باقی تایم روز پنج شنبه تا ساعات ابتدایی شب به صرف غذا و گپ و گفتهای دوستانه گذشت و دوستان پس از صرف غذا برای خواب به چادرهاشون رفتند.
صبح دوستان از خواب بیدار شدند و پس از صرف صبحانه تیم اول ساعت 10 وارد غار شد . بر اساس تصمیم آقای شاهینی تیم دوم با 2 ساعت تاخیر راس ساعت 12 وارد غار شد. برنامه تیم سوم هم به روز بعد موکول شد.
همانطور که پیشتر اشاره شد از ویژگیهای بارز این غار وجود دالانها ، دهلیزها و تنگه های صعب العبوری است که کمی پس از ورود به غار شروع شده و تا سر چاه اول و همچنین مسیر بین چاه دوم تا سوم ادامه پیدا می کند . در برخی نقاط باید تغییر وضعیت بدن داد تا عبور به راحتی صورت بگیرد همچنین در برخی نقاط هم که مسیر حالت طبقاتی پیدا می کند باید متوجه ادامه درست مسیر بود تا از ورود به مسیرهای بسته و اتلاف انرژی جلوگیری شود. همچنین باید در این عبور ها مراقب تزیینات گرانقدر غار هم بود که آسیب نبینند. بهتر است ست غارنوردی را سر چاه اول بپوشید و حتما دقت کنید که لباس شما دارای جیب باز یا وضعیتی که هنگام عبور گیر کند نداشته باشد چون به راحتی باعث پارگی لباس شده و کار شما رو برای ادامه مسیر سخت میکند. برخی از کارگاهها بر سر چاهها هم به شدت تنگ و عبور از آن دشوار است و لازم است با دقت و آرامش و تعیین وضعیت بدنی مناسب عبور ایمن از آنها صورت بگیرد .در حقیقت این بخش ابتدایی غار یکی از چالشهای جدی پیمایش ین غار می باشد که انجام هماهنگیهای دقیق جهت انتقال لوازم و کوله ها و طنابها و یک کار تیمی از ضرورتهای آن می باشد.
تیم اول به برنامه طناب ریزی خود ادامه می داد و تیم دوم هم طنابهای باقیمانده را برای رساندن به تیم اول انجام می داد . با توجه به اینکه برخی از دوستان تیم دوم تجربه اول پیمایش این غار رو داشتند و فاقد لباس کوردورا بودند بر اساس اعلام آقای شاهینی و همچنین تشخیص سرپرست تیم دوم ، 3 نفر در انتهای چاه 13 به پیمایش خود پایان دادند و مقرر شد به صورت یک تیم 3 نفره پس از استراحت از غار خارج شوند.
از تیم دوم آقای حاجیلو و آقای طارمی به تیم اول ملحق شدند و با رسیدن باقی طنابها آقای شاهینی به ادامه طناب ریزی پرداختند. درگیری بسیار جزیی با آب از چاه 13 به بعد آغاز میشه ولیکن از ابتدای چاه 19 به بعد این درگیری با آب وارد فاز جدی تری شده و با توجه به کاهش محسوس دما ضرورت وجود لباس مناسب کوردورا و مقاوم در برابر نفوذ آب برای جلوگیری از هایپوترمی جدی است. یک کمپ موقت جهت استراحت و گرم شدن در ابتدای چاه 19 با استفاده از نایلون ایجاد شده که وجود آن بسیار مهم و ضروری به نظر میرسه.
نکته مهم دیگه در پیمایش این غار از چاههای 19 به بعد رعایت اصول طناب ریزی متناسب با شرایط جهت جلوگیری از درگیر شدن بیش از حد نفرات با آب در زمان پیمایش می باشد. همچنین بهتر است پیمایش افراد به صورت آهسته و پیوسته انجام پذیرد و از انتظارهایی که باعث ایستایی و سرد شدن فرد می شود خودداری شود.
در نهایت با اتمام طناب ریزی همه دوستان در انتهای غار که به نحو تعجب آوری گرمتر بود جمع شدیم که با استفاده از یک پارچه بیواک اقای شاهینی و استفاده از یک کپسول گاز دوستان به استراحت ، صرف تنقلات و گرم کردن خود پرداختند. آقای طارمی هم در انتهای غار مشغول نمونه برداری از آب غار جهت بررسیهای مرتبط با غارشناسی شدند.
با نظر سرپرست نفرات به ترتیب شروع به صعود کردند. به دلیل طول بلند اکثر طنابهای چاههای آخر و همچنین درگیری با آب رعایت فاصله مناسب بین نفرات صعود کننده ضروری است. این تیم وظیفه جمع آوری طنابها را بر عهده نداشتند و صرفا باید از غار خارج می شدند. علیرغم استفاه از لباس کوردورا به دلیل درگیری مکرر با آب سرد ، خیس شدن اجتناب ناپذیر هست و اینجاست که مدیریت انرژی و صعود مستمر و استراحت به نحوی که مدت زمان زیادی بی تحرک نباشید از احتمال وقوع هایپوترمی جلوگیری میکند.
خروج نفرات و تیمهای طناب ریز از غار بین ساعت 5 تا 10 صبح شنبه صورت گرفت و کلیه نفرات از غار خارج شدند و تیم سوم برای جمع آوری طنابها وارد غار شدند و با پیمایش غار تا انتها مشغول جمع آوری طنابها شدند. تعدادی از نفرات تیم اول و دوم هم برای کمک به انتقال طنابها وارد غار شدند و تا آخر شب کلیه نفرات ، طنابها و تجهیزات از غار خارج شدند.
از نکات بارز این برنامه وجود روحیه تیمی و مشارکت همه دوستان در فعالیتهای همگانی بود. فعالیتهای پشتیبانی در محل کمپ نظیر تهیه غذا و حمایت از تیمهایی که به غار وارد شده و یا خارج میشدند توسط سایر نفرات بسیار عالی بود. همچنین وجود جو بسیار دوستانه و گپ و گفتهای شاد و شوخیهای دوستانه فضای بسیار خوبی را در مدت این برنامه ساخته بود و عبور ازکلیه چالشهای موجود را ساده تر کرده بود.
روز یک شنبه با خیالی راحت از خواب برخاسته و با صرف صبحانه مشغول مرتب کردن و تفکیک تجهیزات فنی و طنابها شدیم و سر فرصت لوازم و چادرها را جمع آوری و آماده کردیم و با آمدن آقای وزیری به امید پیمایش مجدد این غار از منطقه خداحافظی کردیم . با رسیدن به روستای نام نیک میهمان میزبانی گرم آقای وزیری بودیم و بعد از آن از کلیه دوستان عزیز و همراه خداحافظی کردیم و راه بازگشت را در پیش گرفتیم و برنامه ساعت 12 شب روز یکشنبه 15 خرداد به پایان رسید
در پایان از همراهی و همدلی همه همنوردان این برنامه به ویژه سرپرست دوست داشتنی برنامه آقای شاهینی که همیشه صبورانه با مسائل مواجه میشوند تشکر میکنم و خوشحالم که همراهی و همدلی همه عزیزان باعث اجرای یک برنامه ایمن و لذتبخش و خاطره ساز شد.