گزارش برنامه پیمایش غار هامپوئیل،استان آذربایجان شرقی،شهر مراغه
نویسنده گزارش: فرید صفری
شماره تماس گزارش نویس : 09198142215
تاریخ اجرا: 22- 25 مرداد ماه 1392
شرکت کنندگان: آقایان ابراهیم بیرامیان(راهنما) ، مهدی محرابی(مسئول فنی) ، مهدی رستمی ، مرتضی طهماسبی ، فرید صفری(سرپرست) و خانم مریم اشرفی
مقدمه : مدتی بود که قصد اجرای این برنامه را داشتیم و میدانستیم به دلیل کستردگی ، وجود راهها و انشعابات زیاد در این غار و در دسترس نبودن نقشه کامل حتما باید از یک راهنمای مجرب که غارنورد ماهری هم باشد کمک بگیریم.در اردیبهشت سال 92 جهت پیمایش غار قلایچی به بوکان رفته بودیم ، در آنجا متوجه شدیم یک تیم بزرگ از دوستان غارنورد تبریزی جهت پیمایش غار های منطقه آمده اند.خوشبختانه با یکی از با معرفت ترین آنها آشنا شدیم ، آقای ابراهیم بیرامیان فردی کاملا متواضع و از غارنوردان خوب کشورمان هستند و البته سرپرستی انجمن غار و غارنوردی ایران شعبه آذزبایجان شرقی را هم به عهده دارند.کمی قبل از برنامه با ایشان تماس گرفتم و قول وقرار برنامه را با هم گذاشتیم و با کمال خونگرمی و صمیمیت پذیرفتند ما را در برنامه همراهی کنند. (ایشان را خیلی قبل ، حین و بعد برنامه به زحمت انداختیم)
شهر مراغه: دومین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی و در 135 کیلو متری جنوب تبریز قرار دارد(فاصله تبریز تا تهران 624 کیلومتر) .این شهر در شرق دریاچه ارومیه ، در جنوب کوه سهند و جام ، و در شمال شرقی ملکان و میاندوآب قرار دارد.
غار هامپوئیل: در 13 کیلو متری از راه آهن مراغه و در جنوب شرقی این شهر و در منطقه ای معروف به هامپوئیل قرار دارد ، این غار دارای دو دهانه ورودی افقی و یک دهانه ورودی عمودی است که از بالای غار پس از 30 متر فرود ناراحت به درون غار میرسد (مختصات جغرافیائی دهانه اصلی14"59"61 شرقی و 208"30"41 شمالی) دهانه آن در ارتفاع 1616 متری از سطح آبهای آزاد قرار دارد و ابعاد آن در حدود5 متر ارتفاع و 10 متر عرض میباشد و رو به جنوب است.طول غار از دهانه تا آخرین نقطه اکتشاف شده 450 متر و بیشترین عمق آن 190 متر میباشد. برای رسیدن به آن باید از مراغه به سمت شرق و جاده هشترود حرکت کرد و بعد از دیدن تابلو روستای تازه کند سفلی و غار هامپوئیل به سمت جنوب و دست راست وارد جاده آسفالته شویم.این راه در آغاز روستا خاکی شده و پس از آن دوباره آسفالت است. در طول مسیر هم توسط تابلوهائی مسیر رسیدن به پای غار مشخص شده.راه را ادامه داده و درست در جائی که اسفالت جاده تمام میشود و جاده به کرانه رودخانه مردق نزدیک میشود در کنار یک ترانس برق میتوان خودرو ها را پارک کرد(این محل دارای دید خوبی برای کنترل خودروها از دهانه غار دارد) برای پیدا کرن پاکوب منتهی به دهانه غار میبایست درست از روبروی تیر برق قبل از ترانس یاد شده و سمت شمال را جستجو کرد.با ادامه راه پاکوب با سرعت نرمال پس ااز طی حدود یک ربع به دهانه غار میرسیم.
شرح گزارش: برای رفتن به این برنامه بلیط قطار تهران مراغه را از سایت (رجا) تهیه کردیم ، با توجه به اینکه پنج تن بودیم همهراه با کوله پشتی های پر از لوازم تصمیم گرفتیم یک کوپه شش تخته دربست بگیریم(هزینه102.000تومان) و قطاری که باید سوار آن میشدیم ساعت 19 از تهران حرکت میکرد که با مقداری دیرکرد 20:30 از کرج سوار آن شدیم(از کرج تا مراغه با قطار 10- 11 ساعت راه است) ساعت 8 به مراغه رسیدیم و آقای بیرامیان 9 با خودروی سواری خودشان به ما پیوستند ، با کرایه کردن یک خودروی سواری(مبلغ پرداختی 6000 تومان) از راه آهن به سوی غار راه افتادیم.حدود نیم ساعت بعد به محل ترانس برق رسیدیم . پس از تعویض لباسها و بر داشتن لوازم مورد نیاز به سمت دهانه غار به راه افتادیم.ابزار فنی مورد نیاز را در دهانه غار متصل کردیم و ساعت 11 وارد آن شدیم.
این غار شامل هفت طبقه میباشد و به محض ورود به غار در تالار خاکستری خواهیم بود، این نام به خاطر خاک خاکستری مانند در کفش بر آن نهاده شده است.پس از عبور از این تالار به تالاری موسوم به جهنم وارد میشویم ، به دلیل وجود چهار حلقه چاه و فضای مخوف این نام را هم به این تالار نسبت داده اند(چاه 1 عمق 10 متر ، چاه 2 عمق 38 متر ، چاه 3 عمق 18 متر و چاه 4 عمق 20 متر)چاه سه را برای رسیدن به کف تالار غمگین انتخاب میکنیم ، تالاری بزگ زیبا و تو در تو که پیمایش تمام آن بدون وجود نقشه یا راهنما میتواند منجر به گم شدن گردد.تالار غمگین دارای هشت حلقه چاه است که بلندترین آنها 45 متر عمق دارد ، از سمت راست تالار غمگین به و از میان تخته سنگهای بزرگی که گویا در گذشته ها از سقف افتاده اند به تالار آینه میرویم که در ورودی آن یک آینه گذاشته شده است (دلیل آن را فراموش کردم بپرسم) لازم به ذکر است در تالار آئینه مقداری آثار سفالی مربوط به دوران قدیم یافت شده ، به جهت کمبود وقت تصمیم بر آن شد تا بیشتر از مسیرهای دست به سنگ ادامه مسیر دهیم تا به موقع بتوانیم از غار خارج شویم. تالار چهار راه مسیر بعدی ماست و به دلیل راه داشتن از بالا و طرفین به برخی از تالارهای دیگر به این نام شهرت یافته این تالار دارای سه حلقه چاه است و بلند ترین آن به عمق 4 متر به یاد زنده یاد داوود لطفی به نام چاه داوود نامگذاری شده (یادش گرامی).
برای ورود به تالار خفاش از شییبی لغزنده با نصب یک طناب ثابت جهت در دست گرفتن به جهت برخورداری از تعادل بیشتر استفاده میکنیم(تالار عجیبی به نظر میرسه چون تا به حال این همه خفاش را در حال پرواز و رفت و آمد درون یک تالار یا جای دیگه ندیده بودم ، البته کلی خفاش هم به سقف آویزان بودند) به خاطر وجود فضولات خفاش کف این تالار معمولا لغزنده است که البته در هنگام پیمایش تیم ما زیاد از لغزندگی خبری نبود.در انتهای این تالار استخوان هائی کشف شده که در ارزیابی ها و آزمایشات اولیه کارشناسان گفته شده برای کرگدن است ولی هنوز اطلاعاتی از چگونگی پیدایش آنها در دست نیست. در کنار این تالار یک جاذبه بسیار زیباست به نام آبشار رنگی و در زیر مسیر لغزنده پیست اسکی ، در این آبشار از ریختن و جاری بودن آب خبری نیست ، تزئینات آهکی زیبائی در آن به شکل آبشار است که به دلیل وجود رگه های معدنی برخی از مواد و فلزات به رنگهای گوناگون در آمده است که هر بینندهای را مبهوت میکند.(پیست اسکی نام یکی دیگر از چاههای تالار آینه است که عمق آن 20 متر است و به تالار آئینه راه دارد)
در سمت چپ تالار خفاش از مسیر سینه خیزی حدودا چهل سانت در چهل سانت واررد تالار عکاسان میشویم و به خاطر تزئینات آهکی که یکباره چند برابرزیباتر میشود بیشتر تصمیم به عکاسی میگیریم (از عکس العمل خودمون متوجه شدم که چرا بهش میگن تالار عکاسان ، ولی حیف که نمیشه زیبائیها رو با نوشتن یا نشان دادن چند تا عکس توصیف کرد حتما باید رفت ودید) در زیر آبشار آهکی که در جلو آن آبگیر کوچکی هم قراردارد چند عکس یادگاری میگیریم و بعد از رد شدن از یک سینه خیز رو دیگر به تالار جیتا وارد میشویم ، تالاری بسیار زیباتر و شگفت انگیزتر.از انتهای تالار جیتا و از سمت راست به صورت خمیده و نیم خیز و پس از عبور از یک سربالایی بسیار سر ، لغزنده وتنگ به تالار دریاچه میرویم در این تالار ستون های آهکی بسیار زیبا قرار دارد و حوضچه آب به عمق یک ونیم متر در کف آن خیلی به زیبائی آن افزوده ، به دلیل لغزندگی کف این تالار باید بیشتر احتیاط نمائیم( چون واقعا لغزندس)
دوباره مسیر را برگشته و روی تخته سنگهائی در تالار جیتا که آنها هم روزگاری از سقف افتاده اند استراحت کمی کرده و به سوی یک گسل زیبا راه می افتیم. توسط نصب طناب ثابتی مسیری که ورودی بسیار تنگی دارد را دست به سنگ پائین میرویم و دوباره به سمت راست رفته و دست به سنگی دیگر ، و دوباره مسیر به سمت راست میپیچد و در پائین ترین نقطه گسل گوئی کلکسیونی از تزئینات آهکی زیبا مانند مروارید غار و ... را در آن نهاده اند همه طرف اینجا زیباست و غیر قابل وصف (از این قسمت غار بیشتر از هر جای دیگری خوشم آمد)
در پایان برنامه هنگام برگشت طبق معمول مراسم خودمان را اجرا کردیم،اینجا از قله خبری نیست،از کارگاه مسیری هم خبری نیست،مانند مراسم فتح قله دست به دست هم ندادیم تا به آن برسیم ولی هوای هم را داشتیم، در اینجا سرود ای ایران را نخواندیم ولی به یاد تمام دوستانی که دوست داشتند بیایند بودیم،به یاد تمام درگذشتگان غار و کوهستان هم بودیم و به یاد همنوردانمان که در برودپیک جاودانه شدند... مانند همیشه یک دقیقه چراغ پیشانی ها را خاموش کرده و سکوت کردیم.
پس از عکاسی در این قسمت به دلیل کمبود وقت مسیر برگشت را پیش گرفتیم و از دیدن تالار زیر زمین هم صرفنظر کردیم تمام زیبائی های این غار را پشت سر گذاشتیم و در راه برگشت تادهانه گسل محلی هم رفتیم و در نهایت همگی در ساعت 17 بیرون غار بودیم(یکی از لحظات دلچسب بعد کارهای فنی میتونه این باشه که همه سلامت باشن)
تا به مراغه برسیم دیگر بلیط قطار گیرمان نیامد البته اگر میدانستیم به موقع میرسیم حتما صبح در راه آهن مراغه بلیط رزرو میکردیم.اتوبوس های گذری که از مراغه گذر میکنند از روبروی ایستگاه راه آهن رد میشوند و ما با حدود یک ساعت منتظر ماندن سوار اتوبوسی شدیم و ساعت 4 صبح به کرج رسیدیم و با مراجعه به یک آژانس همگی به خانه هایمان رهسپار شدیم.
نکاتی در مورد غار هامپوئیل و منطقه پیرامون آن:
- برای پیمایش این غار باید به اصول فنی غارنوردی آشنا بوده و به آنها تسلط داشت ، پیمایش بیشتر مسیرهای این غار، برای افراد مبتدی میتواند خطرناک باشد.
- پیمایش این غار بدون بهره بردن از یک راهنمای مجرب و یا بدون استفاده از نقشه دقیق و آشنائی با اصول نقشه خوانی غار خطر سرگردانی و گم شدن را در بر دارد.
- مسیر های دسترسی با طناب این غار کاملا (اس آر تی) شده و تا کنون تنها غاری میباشد که در تمامی نقاط آن مسیر های امداد و نجات تعبیه گردیده.
- نام قله روبروی دهانه غار زریش و نام رودخانه پائین کنار جاده مردق میباشد.
- محلهای مناسب برای برقراری کمپ در تالار اول غار و کرانه رودخانه مردق(به شرط رعایت مسائل ایمنی جهت سیل در مواقع بارندگی) میباشد.
- ماههای مناسب برای پیمایش شهریور و مهر میباشد ، بدین جهت که گل و لای کمتری در مسیر ها وجود داشته باشد.
- مدت زمان لازم برای پیمایش کامل غار حدود دو روز است.
- در صورت اقامت در بستر رودخانه مردق جهت تهیه آب آشامیدنی میتوان به کوه زریش مراجعه کرد(متاسفانه به دلیل کمبود وقت نتوانستم از نزدیک به سرچشمه ها مراجعه کنم تا مختصات جغرافیائی آنها را در گزارش درج نمایم) البته بهتر است آب آشامیدنی مورد نیاز از پیش در شهر خریداری شود.
- منطقه از امنیت نسبتاٌ خوبی برخوردار است ، تنها گزارش مربوط به سالهای قبل است که یکبار طناب غارنوردان توسط افراد ناشناس باز شده و تیم توانسته با گذر از مسیر دست به سنگی نسبتا خطرناک به بیرون راه پیدا کند(این موضوع فقط میتواند در چاههای یک تا چهار رخ دهد زیرا دسترسی به تالار جهنم که این چاهها در آن قرار دارند توسط افرادعادی هم امکان پذیر است ، دسترسی به نقاط دیگر این غار از این به بعد توسط سایرین بعید به نظر میرسد) بهتر است جهت برخورداری از امنیت بیشتر زمان ورود و خروج خود را به یک تیم پشتیبان اطلاع دهیم.
- جانوران ساکن غار شامل خفاش و سوسک غار است که همزیستی جالبی با هم دارند ، نکته جالب توجه روئیت یک رتیل در یکی از مناطق عمیق غار است که نحوه وجود و زندگی این موجود در دست بررسی کارشناسان است.
- درجه حرارت داخل غار معمولا بین 8 تا 12 درجه سانتیگراد بالای صفر است که میبایست لباس مناسب به تن داشت و همیشه پتوی نجات هم به همراه ببریم.
- شماره تماس اضطراری جهت درخواست کمک در صورت وقوع حادثه در غار :09144138370 آقای ابراهیم بیرامیان (تیم امداد و نجات غارنوردان آذزبایجان غربی از توان و آشنائی بیشتری به اصول نجات در غار نسبت به هلال احمر منطقه دارد و در صورت بروز حادثه جهت انتقال مصدوم حتما از هلال احمر درخواست کمک خواهند کرد).شماره تماس اضطراری درخواست کمک از هلال احمر 147 است که به زودی شماره 112 نیز به آن اضافه میگردد.
www.tabrizcave.com . گزارشات کامل تری از غار دراین سایت قرار دارد
برای بازدید از غار لازم است به ست کامل لوازم غارنوردی(هارنس ویژه غار،کرول،یومار،ابزار فرود غار مانند استاپ یا سیمپل،طناب استاتیک به اندازه مورد نیاز و...) مجهز باشیم.
با تشکر از دوست و همراه گرامی جناب آقای بیرامیان بابت تمام زحماتی که جهت اجرای این برنامه کشیدند.
با تشکر از دوستانم مهدی رستمی و مرتضی طهماسبی که به جهت مشغله فراوان کاری در اجرای این برنامه بخشی از زحمات را به دوش کشیدند.
بازهم برنامه ای دیگر و آشنائی با دوستان خوب دیگری که این خود از الطاف برنامه هاست،به امید برنامه های جدیدتر و آشنا شدن با دوستان خوب دیگر و کشف و دیدن بیشتر نقاط شگفت انگیز قدرت خداوند ...
فرید صفری
3 شهریور ماه 1392