قله دماوند (رخ شمال شرقی)
سرپرست برنامه : آقای سلمان بهمن دار
تهیه کننده گزارش : علی حاجیلو
تاریخ اجرا : 19و 96/5/18
مسیر دسترسی به منطقه صعود : جاده هراز - روستای ناندل
وضعیت آنتن دهی موبایل : در بخشی از مسیر خصوصا تا نزدیکی محل کمپ در ارتفاع 4000 متری آنتن دهی موبایل وجود دارد و از پناهگاه تخت فریدون تا قله در برخی نقاط آنتن دهی وجود دارد.
وضعیت آب در منطقه : مسیر فاقد چشمه و آب آشامیدنی است و صرفا در برخی فصول میتوان از آب حاصل از یخچال استفاده کرد . اساسا دلیل اصلی برقراری کمپ ما در چمنزار پایین پناهگاه برخورداری از آب لوله حاصل از یخچال بود.
برنامه در مورخ 96/6/18 با تعداد 19 نفر مشتمل بر 5 نفر از اعضاء گروه شقایق و 14 نفر به عنوان مهمان اجرا گردید.
اسامی همنوردان:
اعضاء شقایق : سلمان بهمن دار، مهدی مهرابی ، آزاده سالمی ، علی بابایی و علی حاجیلو.
اعضاء میهمان : آرزو جان محمدی ، محمد جلوخانی ، فرید صفری ، محمد ذبیح مند ، ندا محمدی ، محسن گودرزی ، سعید حسینیان ، الهام توکلی ، توحید دردایی ، سیاوش فنایی ، مهدی میار، سحر طراحی ، فرزانه لاهوتی و بابک نیکفر
ساعت 4:30 بامداد پنج شنبه از سر 45 متری گلشهر حرکت خود را آغاز کردیم و برخی دوستان در داخل کرج و برخی دوستان هم در تهران به ما اضافه شدند. در گردنه امامزاده هاشم نیم ساعتی برای صرف صبحانه و انجام خریدهای مورد نیاز توقف کردیم. وقتی به پلور رسیدیم درگیر ترافیک بسیار سنگینی شدیم که تا نزدیکی گزنه ما رو همراهی کرد و طبق معمول برخی برنامه ها ، برنامه ریزی ما رو به لحاظ زمانی با مشکل مواجه کرد ساعت 12:15 بود که به روستای ناندل رسیدیم. 3 نفر از دوستان هم که شب قبل به ناندل آمده بودند به جمع ما اضافه شدند. به سرعت از مینی بوس پیاده شدیم و با دو دستگاه نیسان به سمت نقطه شروع (گوسفندسرای گردنه سر) حرکت کردیم.
برخی از دوستان برای صعودی سبک بارتر بخشی از بارهای خودشون رو به قاطر سپردند و ساعت 13:25 دقیقه حرکت با سرقدمی مهدی مهرابی عزیز آغاز شد.در طول برنامه زحمت سر قدمی با آقای مهرابی بود که با ریتمی عالی و مثال زدنی باعث حرکتی منسجم و یکدست به سمت کمپ و قله شدند. در فرایند صعود خصوصا صعود قللی اینچنینی سر قدمی و انتخاب سرقدم مجرب نکته حائز اهمیتی است. عقبداری گروه هم در طول صعود و فرود به بنده سپرده شد. وجود سه دستگاه بی سیم در دستان سرپرست ، سرقدم و عقبدار نگرانی را برای انجام هماهنگی در یک تیم 19 نفره کمتر کرده بود.
مسئولیت کمکهای اولیه تیم با آقای صفری بود که در این زمینه یکی از مجربترین افراد نجاتگر تیم امداد و نجات استان البرز می باشند. حضور دوستان توانمندی نظیر محمد جلوخانی ، آرزو جان محمدی و محمد ذبیح مند در تیم هم جای بسی خشنودی و آرامش بود.
در خصوص وضعیت آب و هوا باید گفت که علیرغم متغیر بودن وضعیت هوا در طول صعود و فرود در دو روز برنامه ، بهترین کمک به تیم برای صعود وضعیت هوا بود. در طول بعد از ظهر روز اول و صعود تا محل کمپ هوایی ابری و نیمه ابری باعث کاهش تعریق و صعودی دلچسب شد. روز دوم علیرغم وزش باد با سرعتی حدود 20 تا 30 کیلومتر در ساعت در زمان صعود ، روی قله و در زمان برگشت از قله تا کمپ هم وجود تابش آفتاب باعث افزایش دمای مطلوب شده بود و در هنگام برگشت از کمپ به پایین هم هوای ابری توام با بارش تگرگ بدرقه بسیار زیبایی بود.
تیم با انسجامی مثال زدنی به سمت محل کمپ حرکت می کرد. به همین دلیل بیشتر از دو بار نیاز به استراحت نشد. ابتدای حرکت تصور عمومی بر این بود که در تاریکی به محل کمپ خواهیم رسید ولیکن به دلیل گام برداری مستمر و منسجم تیم بر خلاف این تصور ساعت 17:10 دقیقه به چمنزار زیر پناهگاه که محل کمپ تیم بود رسیدیم. انتخاب این محل به عنوان کمپ شب مانی به چند دلیل بود. دلیل اول دسترسی به آب بود که این دسترسی به آب هم برای تامین آب روز صعود مهم بود هم برای مصرف آب مورد نیاز در شب هنگام به منظور هم هوایی بهتر. مصرف زیاد آب و مایعات در صعودهای مرتفع می تواند در افزایش توانایی تطبیق بدن با ارتفاع اثر گزار باشد. دلیل دیگر ارجحیت این مکان برای کمپ قرار نگرفتن بر یال بادگیر پناهگاه تخت فریدون است . این نقطه در زمان وزش بادهای با سرعت بالا جای مناسبی است و خواب راحتی را به کوهنوردان هدیه می دهد که فاکتور مهمی برای صعود موفق روز بعد است.
پس از رسیدن به محل کمپ دوستان در اولین فرصت به برپایی چادرها و برداشت آب اقدام کردند سپس به صرف غذا و نوشیدنی پرداختند. همانطور که در تصاویر گوگل ارث پیوست گزارش مشخص شده در سمت غربی محل کمپ نقطه ای وجود دارد که موبایل آنتن دهی دارد و افراد برای انجام تماسها می توانند از آن نقطه استفاده کنند. با اعلام سرپرست مقرر شد حرکت ساعت 4:30 صبح باشد و دوستان می بایست هر مقدار زمان که برای آماده شدن و صرف صبحانه نیاز دارند زودتر بیدار شوند.
ساعت 3:30 از خواب برخاستیم و با صرف صبحانه و پوشیدن لباسهای گرم از چادر خارج شدیم. برای اینکه در اثر وزش باد احتمالی به چادرمان آسیبی نرسد با درآوردن تیرکها چادر رو به حالت خوابیده درآوردیم . دو نفر تصمیم گرفته بودن که در چادر بمانند. تیم 17 نفره ساعت 4:40 دقیقه حرکت خود را آغاز کرد. نور مهتاب کامل بود و نیازی به استفاده از هدلامپ نبود. 45 دقیقه بعد از حرکت به پناهگاه تخت فریدون رسیدیم و از اینجا به بعد روی یال قرار گرفتیم و همانطور که حدس میزدیم وزش بادی با سرعت 20 تا 30 کیلومتر روی یال جریان داشت. دیدن نوک پیکان سفید قله دماوند گامهایمان را برای رفتن استوارتر می کرد .
طلوع آفتاب در افق شرق هم صحنه ای بی نظیر می آفرید و با طلوع خورشید هم منظره جذاب همراه با ترسی دلچسب از دره زیبای یخار در برابر دیدگانمان آشکارتر شد. مشاهده دره یخار در سمت چپمان ساعتها به طول می انجامد و ذهنت را مشغول این می کند که ای کاش بتوان روزی از با عبور و صعود از این دره پای بر قله بگذاری. همانطور که در تصاویر گوگل ارث پیوست مشخص شده در مسیر پاکوب دو قسمت وجود دارد که کاملا بر لبه یال مشرف به دره یخار است و در صورت کاهش دید در شب و یا شرایط مه آلود می تواند به دلیل امکان انحراف به دره یخار خطرناک و پر ریسک باشد که باید احتیاط بیشتری کرد. قسمت دوم عمدتا بر روی گرده سنگی قرار دارد . دو گرده سنگی هم در مسیر وجود دارد که اولی بسیار کوتاه و دومی طول بیشتری دارد و دست به سنگهای محدودی درآن وجود دارد. ولیکن بر گرده سنگی دوم باید مراقب انحراف به دره یخار بود.
ساعت 9 در انتهای گرده سنگی و در ارتفاع 5200 متری شدت باد بیشتر می شود. با توجه به موضوع زمان ، توان افراد و بررسیهای صورت گرفته ، سرپرست تصمیم می گیرد تا 4 نفر از تیم به همراه خودش به پایین برگردند . قطعا اتخاذ چنین تصمیمی برای سرپرست و پذیرش این موضوع برای افراد در 400 متری قله کار ساده ای نیست. خود سرپرست در اقدامی فداکارانه از صعود منصرف می شود تا تیم فرود را همراهی کند. قطعا وقتی از ظرفیتهای کوهنوردی سخن می گوییم یکی از نقاط بارز آن همینجاست. ممکن است سالها در عطش ایستادن بر بام ایران بوده باشی ممکن است دهها نفر در جریان صعودت باشند و تو بخواهی دست خالی برنگردی و هزاران انگیزه دیگر ممکن است تو را به سمت قله فرا بخوانند و همه اینها انگیزه ای شوند برای ندیدن واقعیتها و فکر نکردن به عواقب عدول از اصول کوهنوردی حرفه ای. در این مواقع اگر بنای تصمیم گیری کوهنورد بر هیجانات و عواطفش باشند قطعا رهی که می رود به ترکستان خواهد بود ولی اگر باور کند که تصمیم گیری عاقلانه و برپایه اصول ایمنی کوهنوردی مبنای رفتارش باشد علیرغم تلخ بودن تصمیمی که اتخاذ می کند نشان دهنده این نکته است که پذیرفته صعود این کوهها ارزش جان باختن و حادثه دیدن را ندارد.
3 نفر از دوستان اعلام شده بدون هیچ اعتراضی از نظر سرپرست تبعیت کردند ولیکن یکی از دوستان با رفتاری تعجب برانگیز و اصرارهای مکرر از بازگشت سر باز می زد. برای جلو گیری از شکل گیری یک بحران با حمایت دوستان توانمند برای همراهی این فرد هم به نفرات صعود کننده اضافه گردید که البته نتیجه سماجت خود را در زمان فرود با گرفتگی در عضلات و کم توانی در ادامه مسیر باز پس گرفت و حتی تاخیری دوساعته به تیم در بازگشت تحمیل گردید. اصلی در کوهنوردی وجود دارد که در همان دوره کارآموزی کوهپیمایی به افراد آموزش داده می شود تحت عنوان اصل 40-30-30 به این معنی که کوهنورد باید برای رسیدن به قله 40 درصد توان خود را مصروف کند و زمانی که روی قله قرار می گیرد هنوز باید 60 درصد از توانش را داشته باشد. که 30 درصد آن را برای فرود و 30 درصد هم برای مواقع و شرایط اضطراری نگه دارد. کوهنوردی که 80 تا 90 درصد توان خود را برای صعود و به شوق قله صرف می کند نه تنها برای فرود فاقد توانایی است بلکه در صورت بروز هر گونه شرایط اضطراری در حقیقت جان خود را در راه صعود نهاده است.
تیم به سرپرستی دوستان عزیز مهدی مهرابی و محمد جلوخانی عزیز به مسیر خود ادامه داد . در انتهای مسیر کمی از وزش باد کاسته شد. در ارتفاع 5400 متری بود که بوی گوگرد نوید نزدیکی قله را می داد. گام ها آهسته تر ولی مستمر بود. نهایتا در هوایی کاملا آفتابی و در حالیکه قله به وضوح کاملا در دید بود ساعت 11 دوستان پای بر فراز بام ایران در ارتفاع 5610 متری نهادند. قطعا این صعود باید تقدیم شود به دوستان همراه ما که بازگشتند که یقینا این نکته باید به فرهنگی در حیطه ورزش کوهنوردی ما تبدیل شود که گاهی ارزش صعود نکردن فراتر از ارزش صعود کردن است. آنهایی که صعود نکردند عقل و خرد را به جای هیجان و عواطف برگزیدند و کوهها همیشه پا برجایند تا این دوستان نوبتهای دیگر با تجربه ای بیشتر پا بر آن بگذارند.
با توجه به شلوغی معمول روزهای خوش آب و هوا در روی قله طبق معمول برای گرفتن عکس یادگاری در کنار صخره های نماد قله جدالی خفیف برقرار بود و هرکسی به فکر خویش برای ثبت خاطره اش. کمی آن طرف تر دوستان جمع شدند و عکس یادگاری گرفتیم با توجه به پیش بینی اعلام شده استاد هاشم نژاد عزیز( که همیشه در ارائه اطلاعات به دوستان کوهنورد لطف داشتند) مبنی بر خراب شدن وضعیت جوی در ساعات ظهر و بعد از ظهر که بعدا درستی آن به اثبات رسید مراسم قله محدود و اندک بود. با بی سیم به سرپرست صعود موفق افراد اطلاع داده شد . ملاقات برخی از همنوردان عزیز نظیر عمو قدرت و فرهاد رشوند و خانمها یعقوبی و ملک زاده بر فراز قله هم از نکات جالب این برنامه بود.
به سرعت راه بازگشت را در پیش گرفتیم. با دور تر شدن از قله تجمع ابرها بر روی قله نشان داد که صرف نکردن زمان زیاد بر روی قله کار درستی بود. متاسفانه انسجام تیم برای فرود مانند انسجام زمان صعود نبود دلیل این امر هم صعود برخی افراد با تمام توان و کم توانی در زمان فرود بود به هر حال با توجه به شرایط جوی سعی شد تا دوستان به سلامت و سریعتر ارتفاع کم کنند. ساعت 14:40 دقیقه همه دوستان به محل کمپ بازگشتند و مشغول صرف ناهار و جمع آوری چادرها و وسایل شدند. سرپرست با جمع کردن دوستان در خصوص ضرورت حفظ و انسجام تیمی در زمان فرود تذکراتی را به دوستان دادند. برخی دوستان در فرود هم بار خود را به قاطر سپردند و ساعت 15:50 تیم راه بازگشت به گوسفندسرای گردنه سر را در حالی در پیش گرفت که شاهد بارش تگرگ بود. روند حرکتی تیم به دلایل فوق الذکر کند بود. با اعلام یکی از افراد مبنی بر ناتوانی در گام برداری ( فرد اشاره شده که مصر به صعود قله بود) تیم به دو بخش تقسیم شد . تیم اول به صورت عادی فرود خود را ادامه داد و تیم دوم با تعدادی از افراد توانمند گروه جهت حمایت فرد اشاره شده در پشت سر گروه اول حرکت کردند . کوله فرد به نفرات دیگر سپرده شد و با حمایت دوستان ، تیم دوم با تاخیری دوساعته به گوسفند سرا رسید. ساعت 19:20 دقیقه از گوسفندسرا به روستای ناندل حرکت کردیم و ساعت 20 به ناندل رسیدیم و ساعت 20:30 با میدل باس به سمت کرج حرکت کردیم و ساعت 1:15 صبح شنبه به کرج رسیدیم.
در پایان گزارش از زحمات بی دریغ و دلسوزانه سرپرست زحمتکش این برنامه آقای سلمان بهمن دار و دوستان و عزیزانی که حضور و فعالیتشون باعث شکل گیری یک برنامه خوب و جذاب شد سپاسگزاری می کنم. این برنامه فارغ از صعود به قله برای من به سبب تجربه هایی که اندوختم و بابت معاشرت و رفاقتی که با دوستان عزیز کردم ارزشمند هست و امیدوارم این تجربه ها اندوخته هایی گرانبها برای آینده خودم و دوستان باشد.
